Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej. Stara Fabryka
Tkanina. Jeden z najważniejszych elementów podczas haftowania. Jako hafciarki musimy dobierać ją starannie, zwracając uwagę na wiele aspektów, przy czym jej barwa niekoniecznie jest najważniejszym z nich. Źle dobrana, o złym splocie lub zbyt elastyczna, potrafi uprzykrzyć cały proces haftowania, a czasem nawet zepsuć efekt końcowy. Czy zastanawiałyście się jednak jak powstaje ten najpowszechniejszy materiał służący jako tło naszych haftów? Jeśli tak - koniecznie musicie wybrać się do Bielska-Białej.
Dokładnie dwa tygodnie temu pisałam o Muzeum Historycznym w Bielsku-Białej, a mianowicie o oddziale głównym mieszczącym się w Zamku książąt Sułkowskich. Nie jest ono jednak jedynym oddziałem, które posiada Muzeum. Kolejnym z nich jest filia znajdująca się dosłownie kilkadziesiąt metrów dalej, a mianowicie Stara Fabryka.
Muzeum mieści się na Żywieckim Przedmieściu, w budynku, w którym od 1887 roku funkcjonowała fabryka sukna i towarów wełnianych, założona przez bielskiego sukiennika Karola Büttnera (1833-1884), a później prowadzona przez jego synów Karola Teodora (1863-1932) i Gustawa Adolfa (1865-1933). W XX wieku firma zatrudniała aż 150 pracowników, a oprócz produkcji tkanin sukiennych, szewiotów i tkanin czesankowych rozpoczęto też ręczny wyrób dywanów. Działały przedstawicielstwa w Poznaniu i Gdańsku, a wyroby trafiały m.in. do krajów Bliskiego Wschodu. Po zakończeniu działalności przemysłowej, posesję podzielono, a część zabudowań przeznaczono na potrzeby Muzeum Techniki Włókienniczej, które zajęło budynek w 1983 roku. Muzeum uruchomiono jednak dopiero po 1990 roku. Parter - w 1996 roku, a część na drugim piętrze - rok później. Od tego momentu Muzeum prężnie się rozwijało i wielokrotnie przebudowywało. W 2013 roku zmieniło również nazwę na Stara Fabryka.
Muzeum można podzielić na część teoretyczną oraz praktyczną. Na pierwszym piętrze, na dużych planszach, opisano rozwój włókiennictwa na terenach Bielska i Białej, od jego początków, gdy był to zawód wykonywany całkowicie ręcznie przez mistrzów sukiennictwa, poprzez wprowadzenie pierwszych maszyn, powstanie licznych fabryk, ich olbrzymich sukcesów, aż do ich upadku. O to, by nie było zbyt nudno, dbają liczne eksponaty - pamiątki z działających na terenie miasta fabryk - albumy, przypinki, ale także dyplomy ukończenia szkół kształcących przyszłych włókniarzy, zeszyty czy tabliczki informacyjne. Na parterze wyświetlany jest również krótki film obrazujący w jaki sposób, poczynając od surowej wełny, wytwarza się współcześnie tkaniny. Muszę przyznać, że film ten uświadomił mi, jak skomplikowany i wieloetapowy jest to proces.
W drugiej części Muzeum możemy obejrzeć właściwie wszystkie maszyny, o których wspominano w krótkim dokumencie. Każda z nich jest podpisana i pokrótce opisano jej rolę w całym procesie. Znajdziemy tutaj również większe tablice, które prezentują dany etap wyrobu tkaniny: przygotowanie wełny, produkcja nici, snucie osnowy, tkanie, ale też farbowanie, pranie, a nawet prasowanie. Na parterze zaprezentowano bardziej współczesne maszyny, z których wciąż, mimo kilkunastu, a może nawet kilkudziesięciu lat bezruchu, wydzielał się przyjemny zapach smaru. Na pierwszym piętrze natomiast powitały nas tradycyjne krosna tkackie - od tych pierwszych, wykorzystujących kamienie jako obciążniki do osnowy, po te bardziej zaawansowane, na elektrycznych maszynach tkackich kończąc. Przyznam szczerze, że ta sala podobała mi się najbardziej. Mogłam z bardzo bliska przyjrzeć się, jak takie krosno tkackie jest skonstruowane, jak działa i jak tradycyjne rozwiązania stosowane od tysięcy lat zostały przeniesione w praktycznie niezmienionym kształcie na pracę maszyn. Urzekły mnie również dwa małe pomieszczenia, w których zaaranżowano pracownię chemiczną oraz gabinet majstra.
Przez to, że Muzeum mieści się w salach prawdziwej fabryki, panuje tutaj niesamowity klimat. Liczne, olbrzymie zdjęcia na ścianach pokazują ludzi przy pracy, a wpadające przez wielkie okna promienie słoneczne oświetlają przestronne hale. Właściwie nie ma tutaj przeszkleń, barierek, czy innych osłon - do każdej maszyny można podejść, każdą obejrzeć z naprawdę bliska, a nawet zajrzeć do środka skomplikowanych mechanizmów. Można niemalże poczuć historię, która tworzyła się w tym miejscu.
Nowocześnie stworzone Muzeum spotyka się w Starej Fabryce z prawdziwym duchem epoki, tworząc mieszankę, która jest w stanie zainteresować osobę niemającą z tkactwem nic wspólnego. Nie spodziewałam się, że odkryję w Bielsku-Białej taką perełkę. Cieszę się jednak, że miasto nie zapomniało o swoich sukienniczych korzeniach i prezentuje je z dumą w tak ciekawy sposób.
Zdecydowanie polecam wizytę w tym miejscu, jeśli tylko będziecie w pobliżu!
Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej
Stara Fabryka
Żwirki i Wigury 8, 43-300 Bielsko-Biała
Godziny otwarcia:
wtorek 9:00–15:00
środa 9:00–16:00
czwartek 11:00–18:00
piątek 9:00–16:00
sobota 9:00–15:00
niedziela 10:00–17:00
W poniedziałki muzeum nieczynne
Wstęp:
14 zł - bilet normalny
9 - bilet ulgowy
We wtorki wstęp na wystawy stałe jest darmowy
Mam nadzieję, że dzisiejszy wpis będzie dla Ciebie pomocny. Jeśli tak właśnie jest, zapraszam do lektury innych wpisów na blogu, znajdziesz tutaj wiele ciekawostek ze świata haftu oraz porady, jak samemu zacząć przygodę z tą techniką :) Będzie mi również miło, jeśli poślesz ten post dalej i dasz o nim znać znajomym! A jeśli chcesz wesprzeć moją działalność, może postawisz mi wirtualną kawę? Wiadomo, że przy ciepłym naparze lepiej się pracuje! :D Wystarczy, że klikniesz w link poniżej ;) Z góry dziękuję i do usłyszenia!
Comments