Krótka historia bocianich nożyczek

Nożyczki są nieodłącznym elementem wyposażenia każdej hafciarki. Oczywiście, istotne jest, by były jak najbardziej praktyczne - małe, poręczne, ale i ostre, by bez problemu przecięły każdą nitkę. Jednak funkcja praktyczna zdecydowanie nie wyklucza funkcji estetycznej. Co więcej, często zdarza się, że hafciarki polują jak małe sroczki na najpiękniejsze nożyczki, jakie tylko można znaleźć na rynku.

A rynek oferuje całą masę pięknych nożyczek: srebrne lub pozłacane, bogato zdobione lub minimalistyczne, w kształcie zwierzątek, albo gotyckich elementów architektonicznych. Każdy znajdzie wśród nich coś dla siebie.

Nie da się jednak ukryć, że jedne z tych nożyczek są jakby częściej wybierane przez kobiety parające się haftem. Mowa, oczywiście, o tak zwanych "bociankach".

Pozłacane nożyczki w kształcie małych bocianów skradły moje serce od razu. Możliwe, że to, co nas podświadomie do nich przyciąga, to ich historia. Czy wiedziałyście bowiem, że tak popularne bocianki wcale nie były pierwotnie nożyczkami?

Z przybornika położnej

Tak, wiem. Nie tego się spodziewałyście :P Jakkolwiek dziwnie by to nie brzmiało, bocianki były używane przez europejskie położne podczas odbierania porodów. Jednak wtedy, w początkach XIX wieku, bocianki nie były nożyczkami, lecz zaciskiem służącym do tamowania przepływu krwi w pępowinie nowonarodzonego dziecka.

Źródło: https://americanhistory.si.edu/collections/search/object/nmah_1422579

Źródło: https://americanhistory.si.edu/collections/search/object/nmah_1422579

Co więcej, po otwarciu bocianów, czasami ukazywała się w ich wnętrzu podobizna maleńkiego dziecka w powijakach.

Źródło: http://www.silvercollection.it/dictionaryumbilicalscissors.html

Źródło: http://www.silvercollection.it/dictionaryumbilicalscissors.html

Źródło: http://www.silvercollection.it/dictionaryumbilicalscissors.html

Zdarzało się również, iż bocianki miały małe podstawki u otworów na palce. Pozwalały one na utrzymanie zacisków w pozycji pionowej. Często podstawki te miały kształt żółwi - symbolu długowieczności.

Dlaczego bociany?

Możliwe, że znacie już odpowiedź na to pytanie. Od dawien dawna bociany były nieodłącznie kojarzone z narodzinami dzieci. Co więcej, wierzono nawet, iż to one przynoszą dzieci. W wiekach wcześniejszych żywności zazwyczaj brakowało w pewnych porach roku. Z kolei głód ściśle wiąże się z możliwościami zajścia w ciążę. Zima i wczesna wiosna były okresami, gdy o pokarm było ciężko. Był to okres niedostatku i obniżonej płodności. Natomiast lato i jesień dostarczały pokarmu i tym samym łatwiej dochodziło do poczęcia, które kończyło się na wiosnę... gdy przylatywały z migracji bociany, które, budując gniazda na dachach domów, mogły niepostrzeżenie upuścić przez komin zawiniątko z małym człowiekiem ;)

Od porodu do haftu

Oczywiście, pierwsze bocianki używane przez położne miały trochę inną budowę. Przede wszystkim, bociani dziób nie był ostry, tylko tępy, ponieważ jego funkcją nie było przecinanie, lecz zaciskanie pępowiny. Ponadto, były trochę większe niż współczesne nożyczki do haftu (tamte miały około 10-15 cm, przy dzisiejszych mających maksymalnie 10 cm). Również bociania głowa umieszczona była w inny sposób - pod kątem 45 stopni, a nie 180.

No dobrze, ale jak to się w ogóle stało, że zaciski w kształcie bociana przeobraziły się w nożyczki do haftu? Powód jest prosty. Porody czasami zajmują wiele czasu. Często położne musiały czekać długie godziny na rozwój akcji porodowej. Musiały czymś ten czas wypełnić. Nie było wtedy telewizji ani Internetu. Instagrama, który można by przeglądać. Książki potrafią być ciężkie i zajmować sporo miejsca, więc... położne trzymały w swoich torbach małą robótkę do szycia lub haftowania, by zawsze mieć ją pod ręką. Z biegiem czasu bociankowe zaciski zaczęły zmieniać swój kształt i funkcję, aż w końcu przeobraziły się w nożyczki do haftu, które znamy dzisiaj ;)

Z tego, co wiem, te pierwsze bociankowe nożyczki są marzeniem niejednego kolekcjonera, a ich wartość może osiągać nawet 700 funtów!

A Wy? Macie już bociankowe nożyczki w swojej kolekcji?

Jeśli odpowiedź brzmi tak, dajcie znać na moim Instagramie, czy wiedziałyście wcześniej o ich niecodziennej historii ;)

Żródła:

1. Z. Jakubiec, Dlaczego bocian przynosił dzieci?, Bocianopedia.pl, http://www.bocianopedia.pl/bociany-i-bocki/bocian-i-czlowiek-czyli-nasz-powszechnie-lubiany-sasiad/d…

2. Sally Wilson, Stork scissors for cross stitch - the true history, catterpillarcrossstitch.com, https://www.caterpillarcrossstitch.com/blogs/blog/the-history-of-the-stork-scissors-for-cross-stitch

3. Stork clamp (umbilical cord scissors), Silvercollection.it, http://www.silvercollection.it/dictionaryumbilicalscissors.html

4. Scissors, Americanhistory.si.edu, https://americanhistory.si.edu/collections/search/object/nmah_1422579