Hafty pienińskie w Muzeum Przyrodniczym w Krościenku
Pierwszy post w Nowym Roku powinien być znaczący. Zapowiadać zmiany. Wprowadzać nowości. Nadawać nowy kierunek, w którym będzie się kroczyć przez całe dwanaście kolejnych miesięcy.
Taki też jest ten post.
Rok 2022 spędziłam na podróżach po Polsce, a głównie jej południowej części. Zwiedziłam wszystkie pasma górskie. Odwiedziłam wiele niezwykłych miejsc, zobaczyłam sporo ciekawych wystaw muzealnych. Liznęłam historię regionów, z którymi do tej pory nie miałam wiele do czynienia. Mogłam na żywo obejrzeć przykłady strojów i haftów ludowych. Rzeczy, które, niestety, trochę odchodzą do lamusa. Chociaż moda na folk wraca jak bumerang, tak samo, jak moda na rękodzieło, wcale nie jest łatwo znaleźć przykłady atrakcji, które dotyczą akurat historii ubiorów, a wystaw dotyczących haftu ludowego można wręcz ze świecą szukać.
Postawiłam sobie zatem jeden, główny cel na Nowy Rok związany z moim blogiem. Promocję haftu ludowego. Oprócz praktycznych wpisów na temat haftu, będzie tutaj coraz więcej wpisów na temat strojów i haftów ludowych - zarówno ich historii, opisów, zdjęć, książek, a także miejsc, gdzie stroje i hafty takie można obejrzeć na własne oczy.
Chciałabym udokumentować tę część naszego narodowego dorobku. By nie odeszła ona w zapomnienie. By, może zainteresować haftem i ludowością kolejne pokolenia. By pokazać ich piękno. By wypromować miejsca, które ten dorobek kultywują i które warto odwiedzić, gdy jest się takim pasjonatem, jak ja.
Zapraszam zatem na pierwszy post zapowiadający zmiany. Post o Muzeum Przyrodniczym w Krościenku nad Dunajcem.
Pieniny to niewielkie pasmo górskie, rozciągające się na południu Polski i północy Słowacji w łańcuchu Karpat. Jego powierzchnia to zaledwie 30 km długości, podzielona na trzy części dwoma przełomami Dunajca:
Pieniny Spiskie - między Doliną Białki a zamkiem Niedzickim;
Pieniny Właściwe (inaczej zwane Centralnymi lub Środkowymi) - pomiędzy Czorsztynem a Szczawnicą;
Małe Pieniny - rozciągające się między Dunajcem na wysokości Szczawnicy, a przełęczą Rozdziela na wschodzie.
Chociaż ziemia pienińska jest stosunkowo niewielka, jest niezwykle bogata pod względem kulturowym. Bogactwo to wywodzi się z czasów, gdy napłynęły tu trzy grupy ludnościowe. W końcu XIII wieku z północy przybyły tu grupy ludności polskiej - krakowiacy i sandomierzanie, a z południa - Słowacy. Obu tym grupom towarzyszyli osadnicy niemieccy. Natomiast wzdłuż Karpat przemieszczały się fale migracji ludności wołoskiej (rusińskiej). Każda z tych grup przyniosła na teren Pienin swoje obyczaje, architekturę, a także stroje, co czyni te tereny niezwykle zróżnicowanymi kulturowo.
O strojach, a przede wszystkim hafcie pienińskim opowiem Wam w innym wpisie. Dzisiaj polecę Wam miejsce, gdzie można przykład takiego haftu obejrzeć z bliska.
Muzeum Przyrodnicze Pienińskiego Parku Narodowego mieści się w budynku dyrekcji Parku, przy ulicy Jagiellońskiej 107B w Krościenku nad Dunajcem. W ślicznym dwukondygnacyjnym budynku obejrzymy arcyciekawą wystawę. Chociaż jej tytuł - "Jak powstał współczesny krajobraz Pienin - dlaczego i jak go chronimy" wskazuje raczej na tematykę przyrodniczą, znajdziemy tu również inne smaczki z tematyki ochrony przyrody, geologii, architektury, etnografii i ekologii.
Na interaktywnej makiecie z zaznaczonymi największymi atrakcjami i najwyższymi szczytami, zaznajomimy się z geografią Pienin, zarówno po stronie polskiej, jak i słowackiej. Nas przyciągnęły dioramy, na których mogliśmy bliżej przyjrzeć się zwierzętom zamieszkującym pienińskie lasy - z dzikiem, żbikiem, wilkiem, lisem, borsukiem, czy ptakami - sowami, pluszczem, zimorodkiem, a nawet orłem wraz z pisklakiem. Dla fanów ornitologii to prawdziwa gratka - kto odgadnie nazwy wszystkich nazw ptaków bez patrzenia na tabliczki informacyjne? Nam się, niestety, nie udało :)
Oprócz tego przeczytacie wiele na temat tutejszej fauny i architektury. Poznacie historię sławnej reliktowej sosny rosnącej na szczycie Sokolicy, która, niestety, uległa zniszczeniu kilka lat temu podczas akcji ratunkowej. Nie tylko będziecie mieli okazję obejrzeć ją w 3D, zakładając specjalne okulary, ale również możecie podziwiać konar, który został zniszczony, a który zakonserwowano i wystawiono właśnie w salach Muzeum Przyrodniczego.
Jednak tym, co zapewne zainteresuje Was najbardziej, jest ekspozycja dotycząca strojów ludowych oraz haftu z terenów Pienin. Od razu zaznaczę, że nie jest ona duża, ale i tak uważam za cudowny fakt, że postanowiono pokazać również ten aspekt kultury pienińskiej.
Na trzech dużych tablicach możemy obejrzeć tradycyjny strój ludowy - górali podhalańskich, górali pienińskich oraz górali spiskich. Dowiemy się z nich również, czym charakteryzuje się dany strój. Informacji tych nie ma wiele, ale mogą one pomóc usystematyzować sobie wiedzę, lub zachęcić do dalszych poszukiwań i zgłębiania tematu.
Tym, co jednak urzekło mnie najbardziej, są dwa, autentyczne stroje ludowe. Kobiece - góralki pienińskiej oraz spiskiej. Dopiero na ich przykładach widać, jak bardzo zróżnicowana kultura była i jest na tych terenach. Można by pomyśleć, że ludność dzieląca niewielki, bo trzydziestokilometrowy kawałek ziemi, będzie ubierać się podobnie. Nic bardziej mylnego.
Strój pieniński jest niezwykle bogaty - haftowana kamizelka, ozdobiona nie tylko kolorowymi kwiatami wyszywanymi wełnianą muliną, ale również cekinami. Do tego kwiecista, czerwona spódnica oraz krwistoczerwone korale. To strój prawdziwej elegantki, która lubi się wyróżniać w tłumie. Barwnego ptaka na mapie Polski.
Jakże odmiennie prezentuje się strój spiski! Minimalistyczna, czarna kamizelka, bez większych zdobień, jedynie z obrzeżem z kontrastującej tasiemki, jednobarwna, czerwona spódnica i fartuch. Na pierwszy rzut oka strój ten wydaje się ubogi, oszczędny, wręcz skromny. Ale, chociaż brak w nim bogatych haftowanych zdobień, nie brak mu uroku i elegancji. Wyobrażam sobie, że w takim odzieniu można było zarówno spacerować po łace, zbierając polne kwiaty, jak i iść w odwiedziny do dalszych krewnych na niedzielny poczęstunek.
Cudowne jest to, że stroje te można obejrzeć z bliska. Oddziela nas od nich jedynie cienka tafla szkła, która nie przeszkadza w podziwianiu szczegółów haftów. Podczas naszej wizyty, w Muzeum nie było wielu odwiedzających, mogłam zatem bez przeszkód oddać się zachwytom nad każdym, nawet najmniejszym detalem.
Mam wrażenie, że Muzeum Przyrodnicze, choć znajduje się w popularnej lokacji, przyciągającej każdego roku tłumy turystów, jest wciąż mało znane. A szkoda. Prezentowana wystawa jest naprawdę arcyciekawa i pokazuje Pieniny właściwie z każdej strony. Nie tylko przyrodniczej, geograficznej, ale również architektonicznej, czy etnograficznej. Każdy znajdzie tutaj coś dla siebie, a interaktywne ekspozycje na pewno zatrzymają na dłużej nawet młodszych turystów.
Jeśli będziecie w okolicach Krościenka nad Dunajcem, koniecznie tutaj zajrzyjcie. Naprawdę warto!
Wystawa przyrodnicza w dyrekcji Pienińskiego Parku Narodowego
u. Jagiellońska 107B
34-450 Krościenko nad Dunajcem
Godziny otwarcia:
1.04 - 31.10, pn - pt: 9.00 - 16.00, so: 8.00 - 14.00,
2.11 - 31.03, pn - pt: 9.00 - 16.00,
1.01, 1.11, 11.11, 25 - 26.12, oraz w Święta Wielkanocne wystawa nieczynna
Wstęp: 3 zł/os
Mam nadzieję, że dzisiejszy wpis będzie dla Ciebie pomocny. Jeśli tak właśnie jest, zapraszam do lektury innych wpisów na blogu, znajdziesz tutaj wiele ciekawostek ze świata haftu oraz porady, jak samemu zacząć przygodę z tą techniką :) Będzie mi również miło, jeśli poślesz ten post dalej i dasz o nim znać znajomym! A jeśli chcesz wesprzeć moją działalność, może postawisz mi wirtualną kawę? Wiadomo, że przy ciepłym naparze lepiej się pracuje! :D Wystarczy, że klikniesz w link poniżej ;) Z góry dziękuję i do usłyszenia!
Comments